Noże custom, czyli wyjątkowe ostrza nie tylko dla kolekcjonerów

Noże custom to innymi słowy noże ręcznie robione przez knifemakerów, wyróżniające się unikatowym wyglądemoraz niewielką liczbą egzemplarzy danego modelu. Dobrze wykonany nóż custom przechodzi przez ręce swojego twórcy wielokrotnie i z pewnością wymaga dużego zaangażowania czasowego i cierpliwości w wykonaniu. Niejednokrotnie noże custom, to nie tylko przedmioty o wartości kolekcjonerskiej, ponieważ wielu twórców przykłada też znaczną uwagę do ich użytkowości. Jest więc tak, że jeśli chcesz, możesz powiesić swój nóż custom nad kominkiem, ale możesz też z powodzeniem wybrać się z nim do lasu.

Nóż custom wykonany ręcznie – co to znaczy?

Dobre pytanie! A odpowiedź na nie, nie jest jednoznaczna, a przynajmniej dla niektórych. Wydaje się, że zależy ona bardziej od osobistych podejścia osoby próbującej dokonać definicji. Dla jednych nóż ręcznie robiony – custom, to taki który został wykuty w sposób najbardziej zbliżony do tradycyjnego i jego kształt i szlify mieszczą się raczej w kanonie powiedzmy najbardziej znanych kształtów, a materiały krążą wokół tych najbardziej tradycyjnych. Dla innych nóż ręcznie robiony – custom, to również taki który powstał z użyciem nowszych technologii, nowszych typów maszyn i materiałów. Jego powstanie wiąże się często z posiadaniem bardziej specjalistycznej wiedzy technicznej (projektowej, materiałowej, inżynierskiej). Użycie maszyn w tym przypadku często nie oznacza mniej pracy ręcznej, gdyż niejednokrotnie detale i wykończenia po maszynach są dopracowywane ręcznie, co wymaga dużego zaangażowania i dokładności. Niezależnie od obydwu punktów widzenia, z całą pewnością można powiedzieć że noże custom, to nie takie, które „schodzą” z taśm produkcyjnych w tysiącach. To raczej takie, które wykonuje się w bardziej zindywidualizowany sposób, w pojedynczym wykonaniu, lub w mniejszej ilości sztuk i przy udziale mniejszej liczby osób. Obecnie noże custom najczęściej wykonywane są przez samodzielnych knifemaker’ów, którzy osobiście pracują nad swoim stylem, własną marką i rozpoznawalnością.

Nóż custom – do kolekcji czy do używania?

I do kolekcji i do używania. Każdy znajdzie coś dla siebie. Noże custom znajdziemy w zbiorach niejednego kolekcjonera. Noży custom poszukują też użytkownicy o sprecyzowanych potrzebach, czyli tacy, którzy potrzebują dla siebie konkretnego rozwiązania odpowiadającego ich preferencjom. Customy znajdziemy pośród sprzętu niejednego myśliwego,  harcerza, osoby uprawiającej bushcraft, survival i inne aktywności outdoorowe. Możliwości jest bardzo dużo. Wykonania, materiały i ceny są bardzo różnorodne, determinowane z jednej strony preferencjami zamawiającego, a z drugiej stylem, poziomem umiejętności, popularnością danego knifemakera itd.

Nóż custom – z ostrzem stałym czy składany?

Noże custom znajdziesz zarówno w ofercie noży z ostrzem stałym, jak i składanych. To już od Ciebie zależy, który rodzaj noża wybierzesz. Nóż z ostrzem stałym ma z reguły większą wytrzymałość na obciążenia i jest łatwiejszy w konserwacji. To dobry wybór na survival lub bushcraft. Nóż składany jest z kolei wygodniejszy w noszeniu i świetnie nadaje się do użytku codziennego. Jednak nie są to ścisłe reguły – możesz nosić na co dzień nóż z ostrzem stałym i wybrać się do lasu z nożem składanym. Decyzja należy do Ciebie. Jeśli zastanawiasz się nad nożem z ostrzem stałym, zerknij tutaj i złap garść naszych porad. Jeśli zaś interesuje Cię nóż składany, przeczytaj kilka wskazówek tutaj.

Nóż custom – jaki kształt ostrza?

Kształt głowni to element, na który powinieneś zwrócić uwagę w pierwszej kolejności. Będzie się on różnił w zależności od tego, do jakich prac przeznaczony jest dany model noża. Może być mniej lub bardziej uniwersalny, ale wszystkie mają to do siebie, że tną ostro niczym brzytwa. W naszej ofercie znajdziesz noże custom z różnymi kształtami ostrza, między innymi:

• Drop point – nie bez powodu najczęściej spotykany i wybierany kształt głowni. Ma mocno zaznaczony łuk brzucha ostrza i niewielką krzywiznę grzbietu, która lekko opada w kierunku czubka. Bardzo uniwersalny i wygodny w użytkowaniu. Nagminnie wykorzystuje się go w nożach roboczych i myśliwskich. Doskonały do cięcia, mniej zalecany do kłucia. Świetny dla początkujących, ale też dla doświadczonych użytkowników. Jeżeli nie wiesz jaki typ ostrza wybrać lub nie chcesz za bardzo się nad tym zastanawiać, wybierz drop point, to w 99,99% będzie bardzo dobry wybór!
• Clip point – również bardzo uniwersalny typ ostrza. Charakteryzuje go mocno ścięty, niekiedy nawet wklęsły grzbiet i łagodna krzywizna brzucha ostrza. W użytkowaniu zbliżony do drop-pointa, bardzo dobry w kłuciu i w cięciu.
• Tanto – ten oryginalny typ głowni nawiązuje do kształtu zakończenia główni tradycyjnego, japońskiego miecza. Geometryczne ostrze ma prostszą linię zarówno na grzbiecie jak i brzuchu. Końcówka jest ostro ścięta, nadając całości kształt prostokąta. Dzięki takiej budowie głownia jest bardzo wytrzymała. Tanto rzadko występuje w nożach EDC – najczęściej spotkasz je w nożach taktycznych.
• Bowie – profil zawdzięczający swą nazwę amerykańskiemu XIX pionierowi Jimowi Bowiemu, który wymyślił i spopularyzował ten typ ostrza. Tradycyjna głownia typu bowie posiada charakterystyczne wcięcie w kształcie półksiężyca na grzbiecie oraz wyraźny łuk ostrza w kierunku czubka. Noże z głownią typu bowie posiadają bardzo dobre właściwości tnące i sprawdzają się w nożach terenowych.
• Nessmuk – kształt głowni wzorowany na dziewiętnastowiecznych nożach do użytku na łonie natury. Ten typ ostrza dedykuje się w szczególności wyprawom bushcraftowym. Nessmuk jest z reguły niewielki (lub średnich rozmiarów) i świetnie sprawdza się w codziennych czynnościach obozowych jak np. przygotowywanie jedzenia.
• Straight back – kształt głowni o wyraźnie zaznaczonej krzywiźnie brzucha i prostym grzbiecie. Dobrze sprawdza się w pracach wymagających cięcia i kłucia. To uniwersalne ostrze, które świetnie nadaje się do wielu codziennych czynności.
• Skinner (straight back) – skinner to głownia typu straight back, o ostrzu węższym niż w standardowych modelach tego rodzaju. Sprawdza się w pracach wymagających precyzji, jak również w użytku codziennym.
• Recurve – to ostrze, w którym zauważymy wyraźny zarys fali (zagłębienie fali zaczyna się z reguły w połowie ostrza i biegnie w kierunku rękojeści). Może występować zarówno w ostrzu o profilu drop point, jak też clip point czy bowie. Posiada bardzo dobre właściwości tnące, ale trudniej się je ostrzy przez wzgląd na krzywiznę krawędzi tnącej. Niewątpliwym atutem tego rodzaju ostrza jest lepsza kontrola nad obrabianym materiałem.
• Kukri – rodzaj ostrza z rodowodem z subkontynentu indyjskiego, kojarzony tradycyjnie z nepalskimi góralami zwanymi Gurkhami. Z reguły występuje w większych nożach, o wielkości maczety. Charakteryzuje się mocną krzywizną ostrza (recurve) i opadającym nosem (często głownia drop point mocno opadająca w dół). Ostrze tego typu nadaje się do cięcia, rąbania, karczowania. Sprawdza się podczas torowania drogi w gęstej roślinności, czy też oczyszczania terenu obozu. W mniejszych nożach (również w nożach składanych) także można spotkać ostrza wzorowane na kukri.
• Spear point – symetryczna głownia o takiej samej krzywiźnie zarówno grzbietu, jak i brzucha. Jak sama nazwa wskazuje, kształtem przypomina sztylet, jednak w przeciwieństwie do niego posiada tylko jedną krawędź tnącą. Czasami naostrzony jest także końcowy odcinek grzbietu. Ten typ głowni sprawdza się w nożach bojowych, choć wykorzystuje się go także do noży EDC.
• Trailing point – głownia kształtem przypomina miecze samurajskie. Ma mocno zaznaczoną krzywiznę brzucha, łukowaty kształt całości oraz ostry czubek. Doskonale sprawdzi się podczas głębokiego cięcia, dobry także w kłuciu.
• Dagger – ostrze o konstrukcji sztyletu z obustronną krawędzią tnącą znajdujące zastosowanie w nożach wojskowych i przeznaczonych do samoobrony. Słabiej nadają się do użytku outdoorowego. Ostrza typu dagger znane są również jako needle point.
• Wharncliffe – jego krawędź tnąca jest prosta lub lekko wklęsła, a grzbiet, niekiedy lekko ścięty, opada ku ostremu końcowi głowni. Bardzo dobry do prac takich jak struganie i rzeźbienie, świetny w krojeniu i cięciu.
• Karambit – charakterystyczny kształt tego ostrza przypomina nieco sierp. Głownia jest wyraźnie, mocno zakrzywiona do dołu z długim, ostrym końcem. Karambit sprawdzi się w pracach wymagających głębokiego cięcia, ale także jako narzędzie np. do ścinania traw i pokonywania zarośli. Karambit może też mieć prostą krawędź tnącą.

Nóż custom – z jakich materiałów?

Do produkcji noży custom stosuje się różnorodne materiały, a wybór tego właściwego noża nie zawsze jest prosty. Na rynku znajdziesz wiele ciekawych modeli od najlepszych knifemakerów. Jeśli nie wiesz, który nóż custom będzie dla Ciebie odpowiedni, zwróć uwagę na gatunek stali, kształt ostrza, materiał rękojeści lub kabury. Nie bez znaczenia jest też wygląd. W końcu, skoro już kupujesz tak unikatowy egzemplarz, powinien Ci się on podobać.

Nóż custom – jaka stal?

Noże custom produkowane są zawsze ze stali najwyższej jakości. Na rynku spotkasz co najmniej kilka gatunków stali premium stosowanych podczas tworzenia noży custom. Mają wyjątkowe właściwości antykorozyjne, doskonałą wytrzymałość i odporność na przeciążenia. Wśród nich znajdziesz:

• Stal narzędziowa D2 – bardzo popularna wśród producentów i użytkowników noży. Ma bardzo dobre właściwości tnące oraz wysoką odporność na ścieranie.
• Stal nierdzewna 8CR14MOV – dobrej jakości stal nierdzewna o niezłych właściwościach tnących i dużej odporności na ścieranie.
• Kobaltowa stal Böhler N690 – stal nierdzewna wysokiej jakości. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością i odpornością na ścieranie.
• Stal 143CM – wysokiej jakości stal o dobrej odporności na urazy mechaniczne i podwyższonej nierdzewności. Dobrze trzyma ostrość.
• Sleipner – świetnej jakości stal o dużej odporności na ścieranie i wykruszanie. Niezwykle twarda i wytrzymała, długo pozostaje ostra.
• Stal szwedzka RWL-34 – bardzo wysokiej jakości stal nierdzewna. Jest trwała i wytrzymała, ma wysoką odporność na ścieranie i doskonałe właściwości antykorozyjne.
• Amerykańska stal CPM S35VN – wysokiej jakości nierdzewna stal proszkowa. Charakteryzuje się wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz dużą wytrzymałością na ścieranie. Doskonale tnie.
• Vanadis 23 – świetnej jakości stal proszkowa o ekstremalnej wytrzymałości, bardzo dobrej odporności na ścieranie i świetnej ostrości. Stal z grupy premium. Dla uzyskania właściwości antykorozyjnych często powlekana powłokami np. PVD, czy DLC, stąd rekomendacja do jej używania w nożach taktycznych i wojskowych.
• Vanadis 4 Extra – doskonała stal z półki premium. Ekstremalnie twarda i ostra. Cechuje ją bardzo wysoką odporność na przeciążenia i uszkodzenia mechaniczne. Wolno się ściera, rzadko ulega wyszczerbieniom. Podobnie jak w przypadku Vanadis 23, dla uzyskania właściwości antykorozyjnych często powleka się ją powłokami np. PVD, czy DLC. W połączeniu z czarnymi powłokami stal często używana jest w nożach taktycznych i wojskowych.
• Elmax – stal proszkowa jakości premium. Często stosowana w produkcji noży z wyższej półki. Niezwykle wytrzymała, bardzo długo pozostaje ostra. Ma doskonałe właściwości antykorozyjne.
• Stal proszkowa M390 – stal o jakości premium. Wolno się ściera, jest ekstremalnie wytrzymała na przeciążenia i ma doskonałe właściwości antykorozyjne.

Nóż custom – jaki materiał na rękojeść?

W nożach custom bardzo ważna jest rękojeść. Liczy się nie tylko wytrzymały materiał, ale także jego walory estetyczne. Często to właśnie ciekawa i oryginalna rękojeść wyróżnia dany model wśród innych noży. Dlatego też twórcy noży custom sięgają po najlepsze materiały, takie jak:

• Kompozyt G10 – bardzo wytrzymały materiał, często stosowany w produkcji noży. Jest odporny na uszkodzenia oraz zmiany temperatur, jak również na większość czynników chemicznych. Praktyczny w użytkowaniu, bez problemu można na nim uzyskać powierzchnię antypoślizgową.
• Micarta – popularny materiał rękojeści, wykonany na bazie mieszanki żywicy z innym materiałem – np. bawełną lub lnem. Charakteryzuje się niezwykłą wytrzymałością, ale też pięknym, naturalnym wyglądem.Micarta jest odporna na zmiany temperatur. Ma wysoką wytrzymałość, także na uszkodzenia mechaniczne.
• Paracord – idealny do oplecenia rękojeści szkieletowej. Takie rozwiązanie to duża wygoda dla użytkownika, który sam decyduje w jaki sposób zamontować paracord i kiedy go zdjąć. Przydaje się zwłaszcza podczas wypraw survivalowych.
• Drewno – to ponadczasowy materiał rękojeści, stosowany w nożach od zarania dziejów. Współcześnie, bardziej znane nam gatunki drewna najczęściej wzmacnia się, stabilizując je zazwyczaj żywicą syntetyczną, uzyskując całkowitą odporność na wilgoć (drewno stabilizowane). Często stosuje się też drewna egzotyczne, o dużej twardości i gęstości, które się dodatkowo woskuje lub lakieruje dla ochrony przed wilgocią. Przykładowe drewna egzotyczne to verawood, ironwood itd. Rękojeść z drewna jest wytrzymała i pięknie wygląda, a każdy model jest niepowtarzalny.
• Włókno węglowe (carbon fiber) – niezwykle wytrzymały materiał o dużej twardości i odporności na zmiany temperatur oraz czynniki chemiczne. Jest lekki i bardzo ładnie się prezentuje. Występuje w różnych wersjach kolorystycznych i z ekskluzywnymi dodatkami, które podnoszą jego wartość i poprawiają wygląd np. z nitkami brązu.
• Aluminium – lekki i bardzo wytrzymały materiał, odporny na korozję. Dzięki procesowi anodyzacji można go barwić na różne kolory.
• Raffir Noble – wytrzymały, a równocześnie unikatowy pod względem wyglądu materiał kompozytowy z dodatkiem mosiądzu i brązu, który daje efekt 3D na rękojeści.
• Tytan – wyjątkowo wytrzymały, twardy a równocześnie lekki materiał, stosowany głównie w nożach typu premium. Praktycznie nierdzewny.
• Inne – pochodzenia naturalnego jak np. stosowane często w nożach myśliwskich: skóra, kości zwierząt, poroże itd.
• Inne – pochodzenia syntetycznego, które bardzo mocno wypierane są przez kompozyt G10, dość ekonomiczny w produkcji i micartę. Są to np. zytel/frn, czyli nylon wzmocniony włóknem szklanym, najtańszy z możliwych dostępnych materiałów na rękojeści – plastik, materiały z rodziny gumowatych, czyli zwykła guma i trochę lepszy kraton, termoplastyczny staglon, który można formować na kształt materiałów naturalnych.

Nóż custom – jaka kabura?

Jeśli zdecydowałeś się na nóż custom z ostrzem stałym możesz jeszcze zwrócić uwagę na to, z jakiego materiału jest wykonana kabura. W ich produkcji wykorzystuje się różnorodne materiały, jak np.: Kydex i Holstex oraz ponadczasową, elegancką skórę. Każdy z nich cechuje się dużą wytrzymałością i odpornością, choć skóra z reguły jest bardziej podatna na uszkodzenia. Ale za to jak wspaniale wygląda!

Nóż custom – wyjątkowy design

Twórcy noży custom często sięgają po dodatkowe rozwiązania, dzięki którym ich dzieła będą jeszcze bardziej wyjątkowe. Dlatego też możesz spotkać ostrza z ciekawym wykończeniem, np. apokaliptycznym lub stonewash. Często stosowanym zabiegiem jest dodatkowa powłoka na ostrzu, zwiększająca wytrzymałość i poprawiająca wygląd, np. powłoka tytanowa PVD lub powłoka węglowa – DLC (Diamond Like Carbon). Inne sposoby na oryginalny design to między innymi dedykowane śruby na rękojeści, pokryte firmowym wzorem lub choćby satynowanie ostrza. Oczywiście jest jeszcze wiele innych możliwości, zarówno wykończenia ostrza, jak też rękojeści. Można z całą pewnością powiedzieć, że mnogość rozwiązań ograniczona jest tylko fantazją zamawiającego i wykonawcy.

Czy wybrałeś już swój nóż custom?

Znalazłeś swój wymarzony model? Fantastycznie! Jeśli jednak wciąż nie wiesz, który nóż custom chcesz kupić, służymy pomocą! Nie wahaj się i napisz do nas. W końcu i Tobie, i nam zależy, żebyś był zadowolony z wyboru. Jednak tak po cichu powiemy Ci, że niezależnie od tego, na jaki model się zdecydujesz, jesteśmy pewni, że będziesz nim zachwycony!